Wildkamperen in Europa: dit zijn de regels per land

Tjerk Voor de één is wildkamperen het enige echte kamperen, de ander vindt het superspannend, maar wil het wel proberen. Hoe dan ook, wildkamperen is een avontuur. Niet in alle landen in Europa is wildkamperen toegestaan. In bijvoorbeeld Nederland, Duitsland, Spanje en andere landen is het verboden. In andere landen zoals Noorwegen, Schotland en deels in Zwitserland mag wildkamperen weer wel. In landen zoals België en Nederland zijn er weer speciale plekken die wel het wildkampeergevoel geven. Een hoop regels en verschillen, dus zetten we het per land voor je op een rij.

Wildkamperen met hangmat of tent

Wildkamperen met een tentje of in je hangmat onder een tarp bushcraften op een mooie plek die je zelf hebt uitgezocht dat is wat mij betreft echt wild kamperen. Eten koken op een gasbrandertje of als het mag en verantwoord is, op een kampvuurtje, wassen in het meer of een beek en je doet je behoefte (die je gewoon begraaft) in de natuur. Alle rotzooi die je maakt – dus ook wc-papier – ruim je ook weer op en neem je mee.  

Wildkamperen met de camper, caravan of daktent?

Een groeiende groep wildkampeerders trekt rond met een camper, busje, caravan of auto met daktent. Het soort plekken waar je dan terecht komt met deze vorm van vrij kamperen, is beperkter. Maar ook dan kun je wakker worden met een adembenemend uitzicht. Je bent dan echter aangewezen op parkeerplaatsen, camperplaatsen of je moet over een 4 x 4 camper beschikken.

Is wildkamperen veilig?

Een beetje spannend is wildkamperen altijd, want anders dan op een camping kan ieder mens en dier gewoon bij jouw tent komen. De garantie dat het 100% veilig is, kan ook niemand je dus geven. Er lopen gekken rond op deze wereld. Als je afgelegen kampeert, is het grootste risico dat je loopt dat je in aanraking komt met wilde dieren die op onderzoek uitgaan. In Europa en zeker in Scandinavië leven veel wolven, bruine beren, lynxen, elanden veelvraten in het wild. Door de juiste plek uit de kiezen, niet midden op een looproute, en je eten niet in de tent, maar bijvoorbeeld hoog in een boom verderop te bewaren kun je al een hoop narigheid voorkomen. Maar een risico is er natuurlijk altijd.

Waar is wildkamperen verboden?

In het grootste deel van Europa is wildkamperen in de algemene zin verboden.  In België, Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Engeland, Griekenland, Ierland, Italië, Kroatië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië en Spanje is wildkamperen verboden. In een aantal van deze landen zijn wel mogelijkheden die op wildkamperen lijken, zoals Campspace, paalkampeerterreinen//, bivakplaatsen of georganiseerd kamperen bij particulieren.

In welke landen mag je wildkamperen?

In de volgende landen binnen Europa kun je wél wildkamperen. De regels en mogelijkheden hiervoor verschillen per land. Hieronder geef ik voor Albanië, België, Duitsland, Estland, IJsland, Frankrijk, Letland, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Schotland Spanje, Portugal, Zweden en Zwitserland wat de mogelijkheden en beperkingen zijn.

Albanië

In Albanië is het in principe toegestaan om wild te kamperen en vrij te staan met de camper. Uitzonderingen hierop zijn Nationale parken en natuurreservaten, in de omgeving van staatsgebouwen en op particuliere grond. Deze uitzonderingen zijn niet altijd duidelijk aangegeven. Het loont de moeite om dit ter plekke na te vragen.

Wildkamperen in België

In België is wildkamperen verboden. Ze kennen echter wel bivakzones. Deze zijn vergelijkbaar met de Nederlandse paalkampeerterreinen. Er mogen hier drie tenten binnen een straal van 10 meter rondom een paal staan. Daarnaast zijn er ook in België verschillende mogelijkheden voor het kamperen bij particulieren zoals Welcome to my garden.

Duitsland

Ook in Duitsland is wildkamperen niet toegestaan en de boetes zijn fiks.  Maar ook hier zijn bivakzones waar je kunt overnachten. In het Duits noemen ze deze plaatsen Biwakplätze of Trekkingplätze. Helemaal vrij kamperen is dit niet, want vaak betaal je hier in Duitsland wel voor en moet je ze ook reserveren. Dit doe je via de gemeente waarin de bivakzone ligt. Hieronder een overzicht van de verschillende plaatsen waar het kan.

Altmühltal – 4 bivakzones
Eifel – 6 bivakzones
Elbsandsteingebirge – 4 bivakzones
Frankenwald – 1 bivakzone
Pfalz – 15 bivakzones
Soonwald – 4 bivakzones
Spessart – 2 bivakzones
Steigerwald – 10 bivakzones
Zwarte Woud – 6 bivakzones

Check ook onze tips voor onder andere het vinden van een fijne camping in Duitsland.  

Engeland

In Engeland is wildkamperen verboden, maar er is één gebied in Engeland waar het wel is toegestaan. Dat is Dartmoor park. Een natuurpark in het zuiden van Engeland dat zeker de moeite waard is.

Estland, Letland en Litouwen

In de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen is wildkamperen toegestaan. Er zijn dan ook verschillende natuurplekken aangegeven waar je gratis mag kamperen. Ook mag je vaak op privéterrein in het wild gewoon kamperen. Voor dit laatste moet je wel even toestemming vragen als duidelijk is aan wie het toebehoort.

Wildkamperen in Frankrijk

Officieel is ‘le camping sauvage’ zoals wildkamperen in het Frans heet, verboden in Frankrijk. ‘le bivouac’ met andere woorden bivakkeren is wel toegestaan tussen 7 uur ’s avonds en 9 uur ’s ochtends, maar is wel aan regels gebonden.  Dit mag namelijk alleen wanneer de kampeerplek op minimaal één uur lopen van een weg is. Maar wat een weg is en hoe ze checken of iets een uur lopen is, is onduidelijk.

Wildkamperen in IJsland

Wildkamperen in IJsland is niet illegaal maar wel heel lastig. Voor veel mensen was juist IJsland het wildkampeerland bij uitstek, maar dat is het niet altijd meer. In IJsland is een behoorlijke set aan regels waar je rekening mee moet houden. Wildkamperen is er lang niet meer zo wild als het vroeger was. Zo is er een onderscheid tussen bewoond en onbewoond gebied. In bewoond gebied moet je schriftelijke toestemming hebben van de landeigenaar, er mag geen camping in de buurt zijn en mag je er maximaal 24 uur bivakkeren.  In onbewoond gebied en op ongecultiveerd land gelden deze regels ook. Deze manier van wildkamperen is alleen van toepassing op tenten. Voor campers en caravans gelden nog veel striktere regels en zijn de plaatsen nog beperkter. Eigenlijk is het heel moeilijk geworden om wild te kamperen. 

Nederland

In Nederland is wildkamperen ook verboden, maar verspreid over het land zijn er verschillende paalkampeerplaatsen. Binnen 10 meter rondom deze palen mag met maximaal drie tenten voor maximaal 72 uur gekampeerd worden en is een kampvuur niet toegestaan. Daarnaast is ook het kamperen bij mensen in de tuin in Nederland in opkomst.

Wildkamperen in Noorwegen

In Noorwegen is wildkamperen toegestaan. Ze kennen daar het ’allemannsretten’ of allemansrecht. Dit is het recht op vrij rondzwerven, wat in de wet is vastgelegd.  Je mag bijna overal in Noorwegen wildkamperen zolang je respect hebt voor de natuur en je rommel opruimt. Daarbij dien je wel minimaal 150 meter afstand te houden van het dichtstbijzijnde huis of hut. Dit geldt ook voor campers en caravans. Blijf je ergens langer dan twee nachten staan, dan moet je toestemming vragen aan de landeigenaar. Uitzonderingen op deze laatste regel zijn afgelegen gebieden en bergachtig gebied.

Wildkamperen in Schotland

Schotland is qua wildkamperen een walhalla in Europa. Je mag overal wildkamperen zolang je je aan de Scottish Outdoor Access Code houdt. Omdat wildkamperen in Schotland populair is, kan het op sommige plaatsen druk zijn. Merk je dat, ga dan op zoek naar een andere plek.  Deze populariteit heeft in East Loch Lomond als enig gebied in Schotland tot restricties van de wildkampeerplekken geleid. Dat gezegd hebbende blijft Schotland een schitterende plek waar je op heel veel plekken in alle rust van het fantastische landschap kunt genieten. Naast de regels over het verlaten van te drukke plekken is er een andere belangrijke regel: ‘Leave no trace’. Dat betekent ook dat je geen rotzooi van een kampvuur mag achterlaten. Een gasstel of vuurschaal mag wel.

Spanje

In Spanje zijn verschillende wetten die wildkamperen – ook wel ‘acampada libre’  – verbieden, dan wel toestaan. Daardoor is het een beetje vaag. Uiteindelijk komt het erop neer dat iedere gemeente zelf mag bepalen of en waar het is toegestaan. In het grootste gedeelte van Spanje is het dan ook niet toegestaan, maar in het Baskenland, Catalonië, Madrid, Castilla y León en Castilla la Mancha zijn gebieden  waar het wel wordt toegestaan. Daarnaast is er, net als in andere landen,  een soort bivakzones en Refugios waar je vaak wel betaalt, maar in de vrije natuur kunt kamperen.

Wildkamperen in Zweden

Ook in Zweden is wildkamperen toegestaan en ook hier is het allemansrecht van toepassing. Je mag je tent dus eigenlijk overal neerzetten. Is het echter op privéterrein, dan moet je toestemming vragen van de landeigenaar. De regels zijn een beetje anders dan in Noorwegen. Zo mag je hier maximaal 24 uur op één plek blijven staan en is kampvuur wel toegestaan, mits verantwoord. 

Daarnaast is er in Zweden een heel duidelijk onderscheid tussen wildkamperen met de tent of met een camper, caravan of daktent. Met een losse tent mag je wandelend of skiënd overal naartoe. Met een gemotoriseerd voertuig mag je officieel niet op onbedekte bodem rijden. Dat betekent echter niet dat er niet voldoende mooie plekken overblijven waar je wel mag komen.

Wildkamperen in Zwitserland

In Zwitserland is wildkamperen ook niet centraal geregeld. In zijn algemeenheid kun je zeggen dat het alleen is toegestaan boven de boomgrens. Maar omdat het op lokaal niveau wordt bepaald, zijn hier ook genoeg uitzonderingen op in natuurparken die onder de boomgrens liggen. Dit overzicht kan je op weg helpen.

Verboden maar gedoogd

Hoewel wildkamperen in landen als Kroatië, Slovenië, Tsjechië en Slowakije officieel is verboden, hoor ik regelmatig verhalen van wildkampeerders die in die landen wel met succes hebben gekampeerd. Vaak wel buiten zeer toeristische gebieden en soms met toestemming van de eigenaar van privégrond, maar vaak is er dus meer mogelijk dan je denkt.

Wildkamperen in Europa kan dus wel

Hoewel wildkamperen dus lang niet in alle landen in Europa is toegestaan, zijn er nog genoeg landen over waar het wel kan. Vaak zijn er door de bivakzones en door toestemming te vragen van een landeigenaar zelfs in landen waar het verboden is, toch mogelijkheden. En het gevoel van geheel zelfvoorzienend te zijn en in de vrije natuur te overnachten, wakker te worden van een salvo kikkers en meteen een duik in het meer te nemen dat is onbetaalbaar!