Kogeldruk, dit moet je erover weten!

Tjerk Kogeldruk, voor veel kampeerders blijft het abracadabra, maar een goede kogeldruk maakt rijden veel plezieriger én veiliger. Wist je bovendien dat rijden met een te hoge kogeldruk zelfs strafbaar is? Maar hoe weet je nu wat de juiste kogeldruk voor jouw trekhaak is en wat betekent de maximale kogeldruk op  jouw caravan, vouwwagen of fietsendrager dan?

Kogeldruk, wat is dat eigenlijk?

Kogeldruk is het maximale verticale gewicht in kilo’s dat mag rusten op de trekhaak van jouw auto. Het gaat dus eigenlijk om de kracht die jouw caravan of fietsendrager uitoefent op de trekhaak.

Waarom is de kogeldruk belangrijk voor caravan- en vouwwagenbezitters?

Een te hoge of te lage kogeldruk kan gevaarlijk zijn en maakt rijden met een aanhanger minder plezierig. Het is zelfs strafbaar als je de kogeldruk met een paar kilo overstijgt, je kunt er een boete van €140 tot €470,- voor krijgen. (Ik heb nog nooit een boete gehad, maar lees dat je al bij één kilo extra in overtreding bent, maar ook dat een marge van 10% gedoogd wordt.) Belangrijkste is dat het gewoon gevaarlijk kan zijn en je caravan of aanhanger enorm kan gaan slingeren. Kijk maar naar de onderstaande video.

Hoe weet je wat de maximale kogeldruk op de trekhaak is?

In extreme gevallen kun je dit met het blote oog zien omdat de achterkant van de auto inzakt en de vering het niet aankan. Vaak zie je een te hoge kogeldruk echter ook niet, maar deze beïnvloedt wel de veiligheid en de wegligging. Bij de maximale kogeldruk moet je rekening houden met zowel de maximale kogeldruk van de auto als van de aanhanger.

Maximale kogeldruk auto: De maximale kogeldruk van een auto staat in de autopapieren onder ‘maximale verticale last’, maar vaak ook op het ijzeren plaatje naast de stekkeraansluiting van de trekhaak en heet meestal ‘Vertical load’. Op internet kun je bij Autoweek of met de zoekterm ‘kogeldruk’ of ‘vertical load’ in combinatie met het type en jaartal van jouw auto de maximale kogeldruk vaak ook achterhalen.  Er is helaas geen database van het RDW of de ANWB waar je dit handig in op kunt zoeken. In sommige gevallen wijkt de wettelijke kogeldruk van de trekhaak af van die van de auto. De laagste is altijd het uitgangspunt. 

Maximale kogeldruk caravan / aanhanger: Ook jouw caravan, aanhanger of vouwwagen heeft een maximale kogeldruk. Deze staat vermeld op het disselplaatje. Deze kan afwijken van de wettelijke maximum kogeldruk zoals hieronder getoond. 

Wat is een goede kogeldruk?

Een monteur vertelde mij eens dat de beste kogeldruk ongeveer 5 à 7% van het totale beladen gewicht van de caravan of aanhanger mag zijn, maar minimaal 4% moet zijn en natuurlijk niet over de maximale kogeldruk van de trekhaak of caravan / vouwwagen heen mag gaan. Als je daar binnen blijft, rijd je goed. Welke kogeldruk het fijnste rijdt, verschilt per persoon en is een kwestie van uitproberen.  

Conclusie. De ideale kogeldruk zit op 5 – 7 % van het beladen gewicht van je aanhanger, maar houd je in ieder geval aan de maximum kogeldruk van je auto. 

Hoe kun je de kogeldruk op de trekhaak meten?

Het meten van kogeldruk kan op verschillende manieren:

Kogeldruk meten met een kogeldrukmeter:  De meest gebruikte methode is meten met een analoge of digitale kogeldrukmeter. De analoge kogeldruk of disselmeter zet je als een soort paal onder de dissel, waarna deze in stappen van 10 tot 15 kg de kogeldruk weergeeft. Een digitale kogeldrukmeter zoals de Reich TLC plaats je op de trekhaak waarna je de caravan aanhaakt. Bij beide haal je daarna het neuswiel op zodat er gewogen kan worden hoeveel druk er op de trekhaak weegt. Voordeel van digitale kogeldrukmeters vind ik dat deze een stuk nauwkeuriger zijn: tot op de kilo.

Kogeldruk meten met neuswiel: Modernere en luxere caravans hebben een kogeldrukmeter al verwerkt in het neuswiel van de caravan.  Deze neuswielen met weegfunctie zijn eventueel ook los verkrijgbaar en zelf aan te sluiten.

Kogeldruk meten met weegschaal: De ouderwetse manier om de kogeldruk te meten is met een balkje onder de dissel die je op een personenweegschaal zet.  Het werkt, maar persoonlijk vind ik het altijd een beetje een gepruts omdat alles wel goed recht moet (blijven) staan om goed te kunnen meten.

Wat als de kogeldruk te hoog is?

Als de kogeldruk te hoog is, drukt de caravan te veel op de achterkant van de auto waardoor de voorwielen minder grip hebben, de achtervering overbelast is en remmen lastiger is. Je hebt dan last van een slechte wegligging van zowel de auto als de aanhanger.

Oplossing: De lading naar achteren verplaatsen en de zwaarste bagage recht boven de as van de aanhanger plaatsen.  Zo komt er minder druk op de dissel te liggen. Je kunt ook, als het maximale laadgewicht dat nog toestaat, extra ballast in de vorm van een volle jerrycan of bakstenen toevoegen aan de achterkant.

Wat als de kogeldruk te laag is?

Ook een te lage kogeldruk kan onveilig zijn. Hierdoor staat de auto minder in verbinding met de caravan of vouwwagen waardoor het geheel kan gaan slingeren.

Oplossing: De lading naar voren verplaatsen en de zwaarste bagage recht boven de as van de aanhanger plaatsen. Zo komt er meer druk op de dissel te liggen. Je kunt ook, als het maximale laadgewicht dat nog toestaat, extra ballast in de vorm van een volle jerrycan of bakstenen toevoegen aan de voorkant.

De kogeldruk van een fietsendrager wordt vaak vergeten.

Bij fietsendragers moet je je officieel ook aan de  maximale kogeldruk houden, wat vaak betekent dat je vooral bij twee elektrische fietsen vaak een fietsendrager nodig hebt met minimaal 70 kg draagvermogen en een trekhaak met een vergelijkbare kogeldruk. Volgens de ANWB is het echter zo dat de kogeldruk bij fietsendragers eigenlijk vaak overschreden kan worden, maar dat dit wettelijk nog niet mag. Daarom zijn er steeds meer autofabrikanten zoals Toyota die een aparte kogeldruk aan hun auto’s meegeven voor fietsendragers.