13 tips tegen jeuk en uitslag door de eikenprocessierups

Tjerk Uitslag en jeuk van de eikenprocessierups kunnen je vakantie behoorlijk verpesten. Nu deze rups steeds verder in Nederland oprukt en veel campings in of dichtbij het bos liggen hebben ook veel volwassenen en kinderen op de camping last van klachten zoals uitslag en jeuk door de processierups. Daarom vroeg ik jullie op Facebook naar jullie tips en ben ik op zoek gegaan naar andere manieren waarmee je de jeuk en uitslag kunt tegengaan.

Wat is de eikenprocessierups?

De eikenprocessierups is een rups die zich uiteindelijk ontpopt tot een eikenprocessievlinder. Uit de eitjes, die deze vlinder legt rondom takken en de stam van eiken, komen eikenprocessierupsen.  Je herkent ze aan het wittige spinsel boven in eiken vaak aan de zuidkant van de boom. Sinds de jaren 80 verspreiden ze zich door Nederland. De laatste jaren gaat die verspreiding wel erg snel.

Haartjes van de eikenprocessierups

Anders dan bij muggen, vliegen en wespen steken de rupsen of vlinders niet maar zijn het de brandhaartjes van de rupsen die voor huiduitslag en jeuk zorgen. Deze haartjes zijn onzichtbaar en kunnen ook makkelijk door de wind verspreid worden. Bestrijden van de processierups kan eigenlijk alleen door professionals gebeuren. Bestrijden van de jeuk, uitslag en ontstekingen daar heb je wel zelf een hand in.

Waar komt de eikenprocessierups voor?

De eikenprocessierups komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa maar is inmiddels steeds noordelijker opgerukt. In Nederland begon dat in Limburg en Noord Brabant maar inmiddels is hij helaas in heel het land te vinden en zorgt voor veel overlast. In het Noorden van Nederland lijkt de overlast voorlopig nog wel minder dan in de zuidelijkere delen van Nederland.

Welke klachten kun je krijgen van de eikenprocessierups?

Niet iedereen heeft volgens Thuisarts dezelfde klachten bij contact met de haartjes van de processierups. De ene persoon reageert er heftiger op dan de andere. Ook honden of paarden kunnen er last van hebben.

Uitslag door de eikenprocessierups: De huiduitslag die je krijgt van een eikenprocessierups is een rode huid met kleine blaasjes of brandwondjes. In eerste instantie kan het op een muggenbultje lijken maar daarna zie je vaak dat het meerdere bultjes of blaasjes zijn en ziet het er vuriger uit. Voor uitslag kun je de onderstaande tips gebruiken.

Oogontsteking of benauwdheid: Komen de haartjes in je ogen terecht dan kan dat een oogontsteking veroorzaken. Of als de haartjes in je luchtweg terechtkomen kan dat benauwdheid veroorzaken. Als je last van je ogen hebt of benauwd bent nadat je in de buurt van de eikenprocessierups bent geweest moet je even contact met de huisarts opnemen.

Wat niet werkt tegen jeuk van de eikenprocessierups

Vooral niet krabben: Je eerste reactie bij jeuk is krabben of wrijven. Zo zijn onze hersenen geprogrammeerd. Dat is evolutionair zo gegroeid. Toch is krabben niet de goede oplossing tegen huiduitslag van de eikenprocessierups. Door het krabben wordt de huid licht beschadigd en verspreid je de haartjes nog meer over de huid. Hierdoor wordt de jeuk na het krabben juist erger.

Föhnen: Volgens sommige lezers helpt föhnen van je armen en benen tegen de uitslag. Het zou het eiwit dat zich door de haartjes in je huid verzamelt doen stollen. Er zijn verschillende mensen die zeggen dat deze manier bij ze heeft gewerkt. Toch raadt het Rode Kruis deze methode af omdat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het ook daadwerkelijk werkt.

Tips om jeuk en uitslag door de eikenprocessierups te voorkomen

Er zijn in totaal drie soorten manieren waarop je de jeuk of uitslag van de eikenprocessierups kunt tegen gaan: 1.  Je kunt jezelf beschermen, 2. je kunt de haartjes verwijderen, en 3. je kunt zalf gebruiken. Hieronder zijn per methode de opties uitgewerkt die tegen klachten van de eikenprocessierups werken.

Jezelf beschermen tegen de eikenprocessierups

Door jezelf te beschermen op het moment dat je door hebt dat je in de buurt van bomen met processierupsen bent kun je een hoop leed voorkomen.

1. Check vooraf: Voorkomen is beter dan genezen en voor een deel kun je dat doen door vooraf te checken of de eikenprocessierups actief is in de buurt van de camping of plek waar je vakantie gaat vieren. Voor Nederland heeft het AD hier een kaart voor opgesteld en ook de NVWA heeft een overzicht. Die van het AD is het meest actueel, maar niet compleet. Daarnaast is de eikenprocessierups ook in andere delen van Europa actief en die zijn niet vastgelegd op een kaart. Helemaal te voorspellen of de processierups actief is op jouw camping is het dus niet.
2. Blijf uit de buurt: Klinkt logisch en is het ook zie je grote spinsels op een boom blijf dan uit de buurt van die boom en zet je tent er zeker niet direct onder. De haartjes vallen namelijk ook op de grond of worden door de wind verplaatst. Echt voorkomen dat je uitslag of jeuk krijgt, kun je dus niet maar een gewaarschuwd mens telt voor twee.
3. Niet op de grond zitten: Ga liever niet direct op de grond zitten. De haartjes van de eikenprocessierups zie je niet maar ze liggen vrijwel zeker ook op de grond als er geïnfecteerde bomen in de buurt zijn. Zelfs een picknickkleed is soms niet genoeg. En jeuk aan je billen is erg oncharmant.
4. Bedekkende kleding: Net als bij een tekenbeet is het bedekken van je huid een effectieve manier om de haartjes van de processierups geen uitslag te laten veroorzaken. Daarbij moet je dan wel ook de laatste tip in deze rij in overweging nemen.
5. Tent afspoelen: Het Kennisplatform Processierups van de overheid waarschuwt kampeerders ook dat ze hun tent of caravan niet onder besmette bomen moeten zetten en regelmatig hun tent moeten afspoelen om zo de haartjes te verwijderen als deze eenmaal besmet is.
6. Spullen binnenzetten: Zet je stoelen en tafel na gebruik binnen neer zo kunnen er tijdens jouw afwezigheid geen brandhaartjes op komen die bijvoorbeeld je billen in de spreekwoordelijke brand zetten. 
7. 60 graden wassen: Weet je dat je in de buurt van de eikenprocessierups bent geweest dan is het volgens Thuisarts verstandig om je kleding op 60 graden te wassen om de haartjes die op je kleding zijn gekomen onschadelijk te maken.

Haartjes van de processierups verwijderen

Het zijn de haartjes van de eikenprocessierups die de jeuk veroorzaken. Je ziet ze niet maar ze zitten wel op je huid. Deze moeten eraf om verdere verspreiding van de uitslag en jeuk te voorkomen.

8. Duct tape: De meest effectieve manier om dit te doen is door duct tape of ander sterke plakband te gebruiken om je huid te harsen. Dit kan vooral als je behaarde armen en/of benen hebt best pijnlijk zijn maar is wel effectief. Wel telkens een nieuw stuk tape gebruiken om verspreiding te voorkomen.
9. Kledingroller: Een andere manier om dit te doen is het gebruik van een kledingroller. Deze gebruik je normaliter om pluisjes te verwijderen maar kan ook prima de haartjes van de eikenprocessierups van je huid verwijderen. Wel regelmatig het stuk plakband vervangen of afspoelen.
10. Douchen / afspoelen: Nadat je punt 6 of 7 gedaan hebt kun je de huid afspoelen of onder de douche gaat staan. Het is belangrijk dat je daarbij niet meteen met een washandje begint te schrobben maar het echt afspoelt eventueel door de douchkop schuin dichterbij te houden.  Zo spoel je de haartjes er vanaf in plaats van dat je ze op de huid drukt.

Zalf, lotion en pillen tegen huiduitslag van de eikenprocessierups

Nadat je de haartjes hebt verwijderd is de jeuk nog niet weg. De jeuk wordt vaak langzaam minder maar kan tot wel twee weken duren. Door de huiduitslag in te smeren met zalf kun je de jeuk wel onderdrukken.

11. Eikenprocessierups lotion: deze Ourganixx lotion is speciaal ontwikkeld  om te gebruiken bij irritatie door de eikenprocessierups. Door een unieke combinatie van menthol met lavendel en kamfer werkt het direct verkoelend èn verzorgend voor de huid. Ook te gebruiken bij muggenbulten of bijvoorbeeld brandnetel jeuk.
12. AloeVera gel: Deze Aloe Vera gel werkt verkoelend en kou werkt goed tegen jeuk bij muggenbulten maar het heeft hetzelfde effect bij huiduitslag door de eikenprocessierups. De uitslag verdwijnt niet maar de jeuk wel.
13. Calendulan: Je kunt Calendulan tegenwoordig in verschillende toepassingen krijgen zoals crème, emulsie en spray. Het gaat de reactie van de huid tegen, maar dan zonder hormonen. Het helpt voor een hoop huidaandoeningen en dus ook tegen uitslag van de eikenprocessierups.
14. Menthol crème: Menthol creme werkt tegen jeuk van de processierups net als Aloe Vera. Het verkoelt de huid waardoor de jeuk wordt tegengegaan.
15. Corticosteroïdenzalf: Deze hormoonzalf zorgt ervoor dat het afweersysteem van de huid wordt onderdrukt. Hierdoor komt er geen lichaamsreactie en blijft de uitslag dus beperkt. Corticosteroïden zijn beschikbaar als zalf en spray en schijnen vooral goed te werken als je erg veel last hebt van de jeuk.
16. Antihistamine: Om de reactie van je huid te onderdrukken kunnen net als bij muggenbulten  antihistamine tabletten goed helpen om de reactie tegen te gaan. Dit werkt vaak wel langzamer dan andere tips.
17. Eikenprocessierups zalf: Ja er is door 2 apothekers van Apotheek Heese inmiddels een speciale anti eikenprocessierups zalf gemaakt. De zalf is alleen zo’n groot succes dat ze eigenlijk elke dag al uitverkocht is. Maar misschien dat ze op de lange termijn de productie kunnen verhogen.

Wat werkt het beste tegen uitslag van de eikenprocessierups?

De beste manier om van jeuk en huiduitslag door de processierups af te komen is volgens ervaringsdeskundigen en het Rode Kruis een combinatie van de bovenstaande technieken in een vastgestelde volgorde:

1. Bescherm jezelf met bedekkende kleding
2. Je huid harsen met plakband of een kledingroller
3. Afspoelen of douchen
4. Insmeren met één van de bovenstaande zalven of crèmes

Een echt effectieve bestrijdingswijze van de eikenprocessierups is er nog niet dus we zullen voorlopig moeten leren leven met hun aanwezigheid. Met de bovenstaande tips kun je in ieder geval de jeuk en uitslag door de processierups ook op de camping dragelijk houden. Zodat je vakantie niet teveel door dit beestje wordt verpest. 

Lees ook onze tips om andere insecten te verjagen: 

• 27 tips tegen muggenbulten. Wat helpt echt tegen jeuk van een muggenbeet?
• Vliegen verjagen en bestrijden! De beste 18 tips tegen vliegen
• Wespen verjagen en bestrijden! 19 tips tegen wespen, de beste anti wespen tips
• 23 tips om muggen te verjagen die echt werken