Erik
Kreeg jij na het lezen van de blog met Dutch oven recepten van Wytske ook gelijk zin om zelf met een Dutch oven aan de slag te gaan? Maar wat is een Dutch oven nou eigenlijk precies, waar moet je nou op letten als je een Dutch oven gaat aanschaffen en hoe werkt het onderhoud van zo’n kookpot?
Wat is een Dutch oven eigenlijk?
Een Dutch oven is een grote gietijzeren pan. In Nederland bedoelen we er meestal een gietijzeren pan voor buiten op het vuur mee. Het voordeel van gietijzer is dat het warmte heel goed geleidt en dat het warmte ook lang vasthoudt. Hierdoor kun je met relatief weinig stoken toch de lekkerste gerechten bereiden.
Waarom heet een Dutch oven, Dutch oven?
De naam is waarschijnlijk afkomstig van een Engelsman die ergens in de achttiende eeuw in Nederland zag hoe er ijzeren potten werden gegoten in mallen van zand. Deze potten werden vervolgens door de kolonisten mee de wereld over genomen en naar hen vernoemd. Wist je trouwens dat de maakwijze de afgelopen eeuwen bijna niet is veranderd? Nog steeds wordt er vloeibaar metaal in zandvormen gegoten om een echte Dutch oven te maken.
Welke Dutch oven moet ik kiezen?
Er zijn tegenwoordig behoorlijk wat Dutch ovens te koop. Bekende merken zijn Petromax en The Windmill. Zelf heb ik dat laatste merk, maar veel onderling verschil is er niet. Kijk vooral of de deksel goed sluit en of je de accessoires erbij krijgt of dat je ze los moet kopen. Je hebt Dutch ovens met pootjes, zonder pootjes, met platte deksels, deksels met pootjes en dat alles is er in verschillende groottes. Afhankelijk van hoe je hem wilt gebruiken, maak je hier je eigen afweging in.
Met of zonder pootjes?
Wil je in je Dutch oven vooral stoofpotten maken, hangend aan een driepoot boven een vuur, dan heb je geen pootjes nodig. Ga je hem juist gebruiken als outdoor-oven met boven- en onderwarmte, dan zijn pootjes een must. Voordeel van pootjes is ook dat je de pannen dan kunt stapelen. Je maakt dan optimaal gebruik van de hitte.
Bij sommige merken hebben ook de deksels pootjes, zodat je ze als braadplaat kunt gebruiken. Je draait de deksel om en kunt hem dan in de kooltjes zetten. Nadeel is wel dat je dan geen deksel meer op je pan hebt, en dat betekent weer dat er asdeeltjes in zouden kunnen waaien.
Wanneer je een eerste Dutch Oven koopt, zou ik adviseren er een te kopen die zowel op de deksel als aan de onderkant pootjes heeft. Hoewel deze vaak iets duurder is dan de variant zonder, koop je er wat multifunctionaliteit mee, en dat is prettig wanneer je na een keer proberen, verslaafd raakt aan het Dutch oven-koken.
Hoe groot moet de Dutch oven zijn?
Je hebt Dutch ovens in verschillende maten, van heel klein tot echt groot. De maat van een Dutch oven wordt meestal uitgedrukt in ‘QT’. Dit staat voor ‘Quart of a gallon’, wat ongeveer 950 ml is.
Ik heb een Dutch oven van 6 QT, genoeg om voor vier personen een eenpansmaaltijd in te koken, of om een behoorlijk brood in te bakken. Ben je met z’n tweeën, dan heb je aan een kleinere Dutch oven van 3 QT of 4,5 QT wel genoeg. Houd er wel rekening mee dat met de grootte ook het gewicht toeneemt.
De eerste keer moet je Dutch oven ‘inbranden’
Voor je een nieuwe Dutch oven kunt gebruiken, moet je hem vaak eerst inbranden. Bij je pan zit meestal een handleiding die beschrijft hoe je dat moet doen. Kort gezegd komt het erop neer dat je de Dutch oven in je thuisoven opwarmt en daarna de pan met keukenpapier schoonmaakt. Je verwijdert dan een waslaagje dat op de pan zit om roesten in de winkel tegen te gaan. Daarna wrijf je de hele pan in met neutrale olie.
Er zijn ook Dutch ovens die je niet hoeft in te branden, maar die je gelijk kunt gebruiken. Deze herken je aan de term ‘preseasoned’. Ook bij deze is het trouwens aan te raden om je pan eens in de zoveel tijd opnieuw in te branden. Elke keer opnieuw inbranden versterkt namelijk de anti-aanbaklaag.
Hoe stook ik mijn Dutch oven?
Je kunt je Dutch oven gewoon in een kampvuur zetten, of aan een driepoot boven het vuur ophangen. Op die manier maak je gemakkelijk soep (geen tomatensoep, want gietijzer houdt niet van het zuur van tomaten) of een stoofpot.
Ga je echt bakken in de oven, dan is het gebruik van briketten aan te raden. Deze leg je onder de oven en op de deksel. Ik heb gemerkt dat wat duurdere briketten vaak beter werken dan de goedkope. Ze houden de warmte langer vast en roken een stuk minder. Da’s dan weer fijn voor je buren op de camping.
Hoeveel warmte boven en onder?
Het hangt helemaal van je gerecht af hoeveel briketten je onder en boven op de Dutch oven moet doen. Ga je koken, dan is vooral onderwarmte van belang. Bij bakken is bovenwarmte juist belangrijker. Ben je aan het bakken, beperk dan de hoeveelheid kooltjes onder je Dutch oven.
Brood en pizza’s worden met te veel kooltjes onder de oven namelijk snel zwart aan de onderkant. Op allerlei websites kun je tabellen vinden met de hoeveelheid briketten die je moet gebruiken om een bepaalde temperatuur te bereiken. Helemaal exact is het natuurlijk nooit. Je zult dus altijd zelf je gerecht in de gaten moeten houden.
Pas op, plotselinge hitte of kou zorgt voor barsten
Een Dutch oven kan goed tegen hoge temperaturen. Hij kan er alleen niet tegen als je een koude pan ineens op een heet vuur zet of als je een gloeiendhete pan ineens in koud water onderdompelt. Bij dit soort grote temperatuurverschillen zou je pan kunnen barsten en kun je hem weggooien.
Gelukkig is het vrij makkelijk te voorkomen. Zet je pan al in de buurt van het vuur als je dat aan het maken bent. De pan kan dan alvast een beetje opwarmen. En na het koken zet je de pan op een steen of rooster om af te koelen. Zet hem niet direct op de grond, want dat is niet goed voor het bodemleven. Als de pan is afgekoeld, maak je hem schoon.
En het schoonmaken?
De meningen of je een Dutch oven met water moet schoonmaken, wisselen. De pan is immers van gietijzer en kan daarom makkelijk roesten. Sommigen zweren er daarom bij om de Dutch oven alleen maar schoon te schrapen. Omdat ik dat niet zo’n lekker idee vind, maak ik de pan wel schoon met water. Gebruik in geen geval afwasmiddel, want dat tast de beschermingslaag van de Dutch oven aan.
Het is verstandig de pan na het afwassen nog even bij het vuur te laten drogen. Want hoewel je het aan de buitenkant niet ziet, zit er vaak nog vocht in de poriën. Als de pan helemaal droog is, smeer je hem in met neutrale olie. Je hebt hier allerlei dure onderhoudsmiddelen voor. Die werken vast goed, maar ik gebruik gewone zonnebloemolie, dat gaat ook prima.
Heb je aan één Dutch oven genoeg?
In theorie is één Dutch oven genoeg voor de meeste gerechten. Maar ja, misschien wil je wel stoofpot en brood tegelijkertijd maken. Dan kan het handig zijn om er meer dan één te hebben, bij voorkeur in verschillende groottes. Mijn ervaring is om gewoon met een te beginnen, de rest komt dan wel (of niet).
Extra gadgets, leuk maar niet noodzakelijk
Er zijn oneindig veel gadgets rondom Dutch ovens te koop. Hartstikke leuk, maar als je net begint, heb je ze niet nodig. Absoluut noodzakelijk zijn een deksellifter en een vuurvaste handschoen. Met de lifter kan je de zware deksel van de oven halen zonder dat er kooltjes of as in je eten vallen. De vuurvaste handschoen spreekt ook voor zich, want je zal toch op een of andere manier je hete pan van het vuur moeten halen. Heb je deze basis eenmaal, dan kun je verder kijken wat je leuk vindt als uitbreiding. Een tang is ook erg handig.
Met een Dutch oven wordt iedereen een buitenkok
Met de kennis uit deze blog word je in no-time een echte buitenkok. Pak de Dutch oven recepten erbij en sla aan het experimenteren met je eigen Dutch oven. Er brandt vast een keer wat aan, maar dat hoort er ook bij. Waar wacht je dus nog op?
- Bbq-en op een Cobb barbecue
- Een Paella Braai, best handig zo’n hoge rand
- Safari Chef, lekker klein met power
- Cadac Carri Chef, dé gasbarbecue voor op de camping
- De Party Grill 600, voor als je echt een bbq fan bent
Hoi! Bedankt voor deze interessante blog. Ik ben groot fan van (buiten) koken, maar heb het nog nooit met een dutch oven geprobeerd. Ik lees (in de andere blog) dat je je gerecht goed in de gaten moet houden. Moet je dan iedere keer als je wilt kijken de briketten van de deksel halen, of is er een handig truckje zonder je handen te verbranden of kolen in je stoofpot te laten vallen?
Goede vraag! Dat had ik er wel bij kunnen zetten. De deksel van bijna alle ovens heeft een opstaande rand, en daardoor blijven de kooltjes er op liggen.
Met een “deksellifter” of een vuurvaste handschoen til je het deksel op.
Er zijn ook wel bedrijven die een gietijzeren pan zonder opstaande rand als Dutch oven verkopen, maar die zou ik niet aanraden.
Top! Bedankt voor je antwoord!
Leuke informatieve website. Wij hebben met ons gezin 5 jaar in Amerika gewoond en daar een 5 QT Dutch oven aangeschaft. Ik zit sinds 1953 op Scouting en heb in Amerika ook meegeholpen op day camps en daar kennisgemaakt met de Dutch oven. De hele dag up side down cakes bakken. Onlangs een kruidkoek gebakken maar er is een moeilijkheid. Het deksel van onze Dutch oven heeft geen oor waar de kooltjes opliggen dus wat moeizaam om even onder de deksel te kijken. Wat ik zoek is een extra deksel met een oor. Heeft u een suggestie?
Oei, dat is lastig. 5qt dutch ovens zijn hier niet zo gangbaar (4,5 en 6 zijn makkelijker te krijgen), en losse deksels zijn helemaal moeilijk. Het schijnt mogelijk te zijn gietijzer te lassen. Misschien ja er zo een oor op. Of anders eens informeren bij de leverancier.
Hallo Erik ,
Na het lezen van jouw blog de do ft6 besteld (handschoenen vergeten?)
Gisteren is mijn do binnen gekomen ? reuze enthousiast om hem uit te proberen.
Ik lees dat er bijvoorbeeld zes briketten onder moeten maar die blijven natuurlijk nooit 4 uur branden, moet ik dan zorgen dat ik na een bepaalde tijd gloeiende briketten heb klaar staan of hoe doe ik dat?
En waar leg ik ze op? Ik heb geen kolen bbq.
Groetjes Ingrid
Hoi Ingrid,
Veel plezier met je oven!
Gerechten die echt 4 uur moeten in de DO ben ik nog niet tegengekomen. Wees terughoudend met het aantal briketten, de gerechten branden bij te veel onderwarmte snel aan! Beter met minder beginnen en wat toevoegen indien nodig.
De briketten gaan echt wel een aantal uren mee. Ik heb wel gemerkt (heb weber briketten gebruikt en lidl briketten) dat de dure briketten langer warm blijven dan de goedkope.
Je kunt de briketten in een vuurschaal o.i.d. leggen. Een aantal tegels met zand erop (zodat de tegels niet te heet worden en er stukjes af kunnen springen) zou ook kunnen voldoen als “vuurplaats”
Dank je voor je antwoord. Zal zeker laten weten hoe het ging.